DİKİLİ ADI NEREDEN GELİYOR
Araştırmalara göre; "Dikili" sözcüğünün Dikili ilçesine nasıl ad olduğuna dair bir kayda rastlanamamıştır Bugünkü Beylik Zeytinliğinin olduğu yere Bergama Voyvodası Karaosmanoğlu bir çiftlik kurmuş ve civarlarına da zeytin ağaçları dikmiştir. Zeytin ağaçlarının dikildiği yere "Dikmelik" denir. Bir varsayıma göre, “Dikili” sözcüğü bu dikmelik sözcüğünden gelmektedir.

Başka bir varsayıma göre ise “Dikili” kelimesi, “Dük-ili” söyleminden gelmektedir. Yapılan araştırmalarda yöre halkından alınan bilgiye göre, İngiliz dükleri (Kraliyet mensupları) yatlarıyla buralara gelir, bir müddet kalır ve araştırmalar yaparlarmış. Bundan ötürü de buralara düklerin kaldığı yer anlamına gelen "Dük-ili" denirmiş. Bu sözcüğün zamanla Dikili olmuş olması da bir olasılıktır.

DİKİLİ’NİN TARİHİ:

Antik Dönem

Dikili tarihi; İlk arkeolojik bilgilere göre Dikili’nin M.Ö. 4000-5000 yıllarına kadar uzanan geniş bir geçmişi vardır. İlk yerleşim yerlerinden Ağıltepe ve Kaletepe’de yapılan kazılar sonucunda Akalar’ın yaşadığı bu bölgeye Aterneus denildiği belirlenmiştir. Eoılıların Dikili toprakları üzerinde Aterneus, Pytani, Astria, Teutronia gibi kentleri ve siteleri bulunduğu arkeolojik kazılardan anlaşılmıştır.

Dikili’ye; ilk çağlarda Lidyalılar, İranlılar, Frikya ve Mysialılar; daha sonra Romalılar, Bergamalılar; Orta Çağda da Bizanslılar, Cenovalılar, Selçuklular ve Osmanlılar hâkim olmuşlardır.

DİKİLİ YÖRESİNDEKİ TARİHİ YERLER:

Dikili ilçesi doğal ve antik güzelliklerin bulunduğu zengin turizm potansiyeli ile gelecekte seçkin bir yerleşim birimi olmaya hazırdır. İlçe merkezinden denize girme olanağı sunduğu gibi uzun bir kumsal şeridi ile geniş bir sahil seçeneği sunmaktadır. Yerleşme çevresinde M.Ö. 10. yüzyıla tarihlenen antik ATERNEUS kenti ile PİTANE (Çandarlı) kenti kalıntıları bulunur.
Dikili aynı adla anılan limanı ile hareketli bir gümrük kapısı durumundadır. İzmir' e gelen turistlerin önemli bir bölümü Dikili'den giriş yapar. Bunların çoğu yakında bulunan Bergama (Pergamon) kentinin tarihi-kültürel varlıklarını görmeye gelen günübirlik turistlerdir. Dikili antik dönemde Pergamon'un bir limanı durumundaydı. Bugünde aynı işlevini sürdürmektedir. 

Aterneus:

Bergama-Dikili karayolunun Dikili yol ayırımına yakın bir yerde (Ağılkale) bulunur. Aterneus Kalesi'nin yapım tarihi Pergamon'dan daha eskidir ve tunç devrine dayanmaktadır. 14 hektar alan üzerinde kurulmuş olan Dikili Aterneus Kalesi'nde bulunan en eski malzeme M.Ö.1200 tarihine kadar gitmektedir. Münih Üniversitesi Öğretim Üyesi Jeofizik Uzmanı  Dr. Albrecht Matthaei başkanlığında yapılan yüzey kazılarında, kazılmadan yüzeyde ne varsa o ortaya çıkarılmıştır. Alanda seramik araştırmaları yapılarak buradaki kentin tüm kronolojisini bulunmuştur. Bu bulgulara göre; M.Ö. 1200 yılından 2.yüzyıla kadar kentte kesintisiz bir yerleşmenin olduğu ve bundan sonra kentin terk edildiği, M.S. 13. yüz yıla kadar harabe olarak kaldığı, daha sonra buraya Bizansların geldiği anlaşılmaktadır. Kent M.Ö.. 4. yüzyılın ikinci yarısında çok büyümüş ve kentin diğer kentlerle ilişkisi sınırlı, içine dönük olarak kalmış, kendileri ürettikleri malzemeleri kullanıp diğer kentlerle alışveriş yapmamışlardır. Daha sonra ne olduğu anlaşılamadan her yerden mal almaya başlamışlardır. Surların genişliğinden kentin çok büyük olduğunu anlıyoruz. Kentin ören yeri 177 m. yükseklikteki Kaletepe üzerinde bulunmaktadır.  Dr. Matthaei bu tepenin yamaçlarının evlerle dolu olduğunu belirterek; "Buranın M.Ö. 2. yüzyılda sivrisinek ve sıtma yüzünden terk edilmiş olabileceğini, bu konuda jeomorfologların araştırma yaptığını söylemiştir. İnsanlar buradan ayrıldıktan sonra burada harçsız yapılan surlar zamanla toprak hareketleri, doğa olayları ile kendiliğinden harabe haline dönmüş ve kayan topraklar ve taşlar evlerin üzerlerini kapatmıştır. Helenistik dönemde yapıldığı için önemli bir yerdir ve Helenistik dönem bütün ayrıntılarıyla burada yaşamaktadır.

Pitane (Çandarlı):

Dikili'nin güneyindeki Çandarlı Körfezinin kuzey kıyısında yer alan bir yerleşim yeridir. Eoılı kenti olan Çandarlı'nın Akropukin'de gerçekleştirilen kazılarda "Myken Keramiği", M.Ö. 625-500 yıllarına dayanan vazolar, küçük yapıtlar ve arkaik heykel bulunmuştur. Bu eserler günümüzde İstanbul ve Bergama Arkeoloji Müzelerinde sergilenmektedir.

Çandarlı'nın 13 ya da 14. yüzyıllarda yapıldığı bilinen görkemli kalesi ülkemizin en iyi korunmuş kalelerinden biridir. Çandarlı (Pitane) yöresinde söylenceye göre Amazon kadın savaşçılar yöreye egemen olmuşlar ve pitane başta olmak üzere birçok kıyı kentin kurucusu olmuşlardır. Anlamı “kadın kenti, kraliçe kenti” olan Pitane sözcüğü de buradan gelmektedir.

Türkler, Çandarlı'ya Asar ve Hisar gibi adlar da vermişlerdir.

Dünya Mirası Geçici Listesinde Yer alan Çandarlı Kalesi:

2013 yılında “Ceneviz Ticaret Yolu’nda Akdeniz’den Karadeniz’e Kadar Kale ve Surlu Yerleşimleri” kapsamında Dünya Miras Geçici Listesi’ne alınan 7 kaleden 2’si İzmir İlindedir. Cenevizliler döneminde önemli bir ticaret limanı olan ve kentin savunmasında önem taşıyan Foça Kalesi ile sağlamlığı ve görkemli yapısıyla dikkat çeken Çandarlı Kalesi listeye girmiştir ve asıl listeye alınması yönünde çalışmalar devam etmektedir.
Çandarlı Kalesi’nin bulunduğu alan arkaik dönemden kalmadır, fakat kalenin yapım tarihi tam olarak belli değildir. 13. ve 14. yüzyılda Cenevizliler Foça’da hâkimiyetlerini sürdürürken Çandarlı’yı da kontrol altına alıp bu limanı ticaret amacıyla kullanmışlardır.

GEZİLECEK GÖRÜLECEK YERLER:

Nebiler Şelalesi:

Nebiler Köyü ve Şelalesi, barındırdığı küçük şelaleleri, düdeni ve güzel trekking parkurları ile özellikle genç turistlerin doğa yürüyüşü ve trekking aktiviteleri için büyük ilgi odağıdır.

Dikili Atatürk Botanik Bahçesi:

Tropik bölgelerden Alp dağlarına kadar çok geniş bir coğrafyaya ait pek çok bitki türünü barındırır. Yaklaşık üç bin bitki çeşidinin yarattığı renk cümbüşü ile ziyaretçilerine keyif veren güzelliği ve zenginliği dünyaca bilinir.
Burası, ülkemizin en yetkin ve uluslararası nitelikteki tek botanik bahçesidir. Arbeterum'da yüzlerce ağaç ve çalı türü yetiştirilmektedir. Ayrıca kurutulmuş bitki örneklerinin korunduğu ve üzerinde bilimsel araştırmaların yapıldığı bir Herbaryum Merkezi de yer almaktadır. Atatürk'ten Latin alfabesi dersi alan doğa aşığı merhum Macit Ersoy'un Dikili'de oluşturduğu botanik bahçesidir. Dikili Belediyesi'nin gösterdiği otuz hektarlık alanda çalışmalara başlayan bitki araştırmacısı Ersoy, gezdiği tüm ülkelerden getirdiği bitki tohumlarını yetiştirerek Türkiye'nin kamuya açık ilk botanik bahçesini oluşturmuştur. 

ILICALAR:
Nebiler IlıcasıHamam bölümünde sıcaklık 57 derece, açık kaynakta 53 derecedir. Suyunda hidroasenat bulunan ılıca ağrı dindirici, kısmi felç, böbrek taşı, kum, romatizma, kadın hastalıkları, cilt hastalıkları ve damar tıkanıklıklarına iyi gelir.
Çamur Ilıcası:  Ilıca çamur banyosu yapıldığı için bu adla anılıyor. Su sıcaklığı 47 derece olup, kaynakta 72 derecedir. İçinde, erimiş silisyum ve birçok mineral bulunur. Ağrı, sızı, romatizma ve cilt hastalıklarına birebir şifadır. 
Bademli Deniz Ilıcası:  Yaz-Kış burada hem denize hem ılıcaya girebilirsiniz. Bademli ılıcasının kaynak sıcaklığı 65 derece, deniz ve açık kaynar sıcaklığı 42 derece dolayındadır. Hidroasenat ve arsenik bulunan suyun ağrı, sızı, romatizma, böbrek taşı ve cilt hastalıklarına iyi geldiği bilinmektedir.
Kaynarca:  Su sıcaklığı kaynama ve buharlaşma noktası olan 100 dereceyi bulur.
Kocaoba Ilıcası:  Bu ılıcanın su sıcaklığı 45-56 derece arasındadır.

DİKİLİ’DE TURİZM:

Karaçam ormanları, su kaynakları, mesire yerleri meşhurdur. Eko turizm potansiyeli yüksektir. Alaçam ormanları içinde Yayla, Bebek, Gölcük, Hacıkerim bölgeleri başlıca kamp ve dinlenme yerleridir. Dikili'nin nahiyesi olan Çandarlı; daha çok kentsel alanlardan kaçma, doğa ile bütünleşme, iklimi, doğa oluşumları, doğal güzellikleri, adaları, dorukları, yamaçları, koyları, termal kaynakları ve çevre anakentlere yakınlığı ile önemli bir turizm çekim merkezidir. İlçe merkezinden denize girme olanağı sunduğu gibi uzun kumsal şeridi ile geniş bir sahile sahiptir.

Yerleşme çevresinde M.Ö. 10. yüzyıla tarihlendirilen antik ATERNEUS kenti ile PİTANE (Çandarlı) kentinin kalıntıları bulunur.

İZMİR DİKİLİ-BADEMLİ TERMAL KÜLTÜR VE TURİZM KORUMA VE GELİŞİM BÖLGESİ:

Kültür ve Turizm Bakanlığınca, ülkemizdeki öz ve yenilenebilir jeotermal kaynakların daha etkin ve verimli kullanılmasına yönelik olarak Güney Ege Bölgesi Termal Turizm Kentleri Projesi oluşturulmuştur. Projenin amacı, turizm kaynakları açısından yüksek potansiyele sahip olan ülkemizde, başta termal turizm olmak üzere tüm alternatif turizm türlerinin kullanarak ülkemizin Dünyada önemli bir cazibe noktası haline gelmesini sağlamaktır.  İzmir Dikili Termal Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi bunlardan birisidir.
Dikili jeotermal alanında, Kaynarca mevkii, Bademli Köyü ve Bahçeliköy arasındaki bölgede geniş bir alana yayılmış olan çok sayıda kaynak ve kuyu bulunmaktadır.
Planlanan alandaki kullanımlar; tercihli kullanım alanları, turizm tesis alanları, günübirlik tesis alanı, kırsal yerleşme alanı, sağlık ve turizm tesis alanı, kür parkı, doğa yürüyüş parkurları, sera alanları, rüzgâr enerjisi üretim tribünü, tarım ve orman alanları ile ağaçlandırılacak alanlar vd. olarak planlanmıştır.

TURİZM VERİLERİ

İlçedeki Turizm işletme Belgeli Tesis Listesi

Turizm Yatırım Belgeli Konaklama Tesisleri:

Turizm Yatırım Belgeli Termal Tesis: