Bergama Tabaklar


Bergama Hacı Hekim


Bergama Hacı Hekim1


Tire Hekim Hamamı


Karataş Hoşgör Hamamı


Bergama Kuplü Hamamı


Torbalı Metropolis Hamamı


Selçuk Saadet Hatun Hamamı

Tire Yalıayak Hamamı

İZMİR’İN HAMAMLARI

İzmir il merkezinde günümüze gelebilen çok az hamam bulunmaktadır. Bu hamamların sayısı 10–15 arasında değişmekte olup, bunların çoğunun yapım tarihi de kesinleşmemiştir. XVI.-XIX. yüzyıllar arasında yapılmış olan bu hamamlar yapıldıkları yıllardan sonra değişik zamanlarda onarılmış ve özelliklerini tümü ile yitirmişlerdir. İzmir Karataş’taki Karantina Hamamı’nda olduğu gibi bazılarının planlarında değişiklikler yapılmış ve işlevleri de bu şekilde değiştirilmiştir.

İzmir il merkezinde bulunan diğer hamamlar da değişik amaçlı olarak kullanılmakta olduğundan özelliklerini tümü ile yitirmişlerdir. Bunların başında Basmane’deki Kıllıoğlu Hacı İbrahim Hamamı kömür deposu olarak kullanılmıştır. Kemeraltı’ndaki Yeşildirek Hamamı çarşıya dönüştürülmüştür. Salepçioğlu Hamamı ise uzun yıllar matbaa olarak kullanılmıştır. Kestelli Caddesi’ndeki Çivici Hamamı ise özel mülkiyettir.

Tarihi Karataş Hoşgör Hamamı                    

 360 Sokak, No: 10                

 Tel: +90 232 425 20 93 – 484 03 26

 Çalışma Saatleri:  Bayanlar  11.00-17.00

                               Baylar      07.00-11.00 / 17.00-23.00

İzmir il merkezinde bulunan Karataş Hamamı’nın kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. XVIII. yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır. Yapımından sonra hamamda yapılan değişiklikler nedeniyle yapı üslubundan büyük ölçüde uzaklaşmıştır. Hamam kesme taştan soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Soyunmalık ve ılıklık kısımları dikdörtgen planlı olup, üzerleri pandantifli kubbelerle örtülmüş, bunun dışında kalan alanlar tonozla örtülmüştür. Sıcaklık kısmı büyük ölçüde pandantifli bir kubbe ile örtülmüştür. İki halvetli olan sıcaklığın doğusunda ayna tonozlu bir eyvan, kubbenin altında da göbek taşı bulunmaktadır. Sıcaklığın dışına dikdörtgen planda külhan kısmı eklenmiştir.

Karantina Hamamı 

181 Sokak, No: 7                    

Tel: +90 232 231 57 11

Çalışma Saatleri : 07.00-23.00 (sadece Baylar)

Karantina semtinde bulunan ve günümüzde işletmeye açık olan hamamın yapılış tarihi için iki varsayım bulunmaktadır. Bunlardan ilki hemen arkasında bulunduğu ve günümüzde Mithatpaşa Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi adını taşıyan, önce ‘ Mekteb-i Sultani’ olarak inşa edilip ardından ‘Islahhane’ olarak kullanılmasına karar verilen ve inşası 1881 yılında tamamlanan yapı ile birlikte inşa edilmiş olabileceği; ikincisi de günümüzde de adını taşıdığı ve vapurla gelen salgın hastalıkları önlemek amacıyla 1844’te inşa edilen Karantina Binası ile birlikte inşa edilmiş olmasıdır.

Tevfikpaşa Hamamı

 Anafartalar Cad., No. 501

 Tel: +90 232 425 14 74

 Çalışma Saatleri : 07.00-22.00 ( sadece Baylar)

İzmir Basmane semti, Anafartalar Caddesi’nde bulunan bu hamamın yapım tarihini belgeleyen kitabe ve herhangi bir belgeye rastlanmamıştır. Yapı üslubundan XVIII. yüzyıla ait olduğu sanılmaktadır.

Moloz taş ve tuğladan yapılmış olan hamamın değişik bir plan şekli vardır. Soyunmalık kısmı kare planlı olup, bodrum katı üzerinde ahşap örtülü bir bölümdür. Günümüzde büyük bir bölümü yıkılmış olan ılıklığın ayna tonozla örtülü olduğu izlerden anlaşılmaktadır. Bunun yanında ise yamuk planlı bir mekân görülmektedir.

Sıcaklık kare planlı olup, üzeri pandantifli bir kubbe ile örtülüdür. Sıcaklığın içerisine iki halvet hücresi yerleştirilmiştir.

Şark Hamamı ( Saçmacı Hamamı)

 816 Sokak, No: 2

 Tel:425 37 85

İzmir İkiçeşmelik’te bulunan bu hamamın yapım tarihini belirten bir bilgiye rastlanmamıştır. Ancak XIX.-XX. yüzyıllarda büyük değişikliklere uğramış ve özelliğinden uzaklaşmıştır.

Moloz taş ve tuğladan yapılmış olan hamam soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Soyunmalık bölümü iki katlı olup, alt katına dükkânlar yerleştirilmiştir. Üzeri dört ahşap direğin taşıdığı dıştan sekizgen kasnaklı oval bir kubbe ile örtülmüştür. İçten ahşap tavanla örtülüdür. Ilıklık kısmı iki ayrı bölümden meydana gelmiştir. Bunların üzeri kubbe ve aynalı tonozla örtülüdür. Sıcaklık kare planlı ve üzeri pandantifli kubbe ile örtülüdür. Sıcaklığın içerisinde göbek taşı, arkasında da halvet bölümü bulunmaktadır.

Lüks Hamamı ( Kadı Hamamı)

 Anafartalar Cad.,No: 660       

Tel: +90 232 484 84 30

İzmir Anafartalar Caddesi’nde bulunan bu hamamın yapım tarihi bilinmemekle beraber yapı üslubundan XVII.-XVIII. yüzyıllarda yapıldığı sanılmaktadır.

Kesme taştan yapılmış olan bu hamam çifte hamam plan düzeninde olup, soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Hamamın erkekler ve kadınlar bölümleri birbirine eş plandadır. Soyunmalık kısmı ile ılıklık birbirine eş kareye yakın dikdörtgen planlı olup üzerleri tonoz örtülüdür. Sıcaklık ise dikdörtgen planlı ve üzeri kubbe ile örtülüdür. İçerisine çifte halvet kısmı eklenmiştir.

Hamam günümüze iyi bir durumda gelmiştir.

İstanköy Hamamı

Konak ilçesi , eski adı Cami-i Atik Mahallesi olan Uğur Mahallesinde, 916 Sokak, numara 6 adresinde  ve Salepçioğlu Camisi arkasında bulunan  bu hamamın yapım tarihini belirten bir kitabeye ve belgeye rastlanmamıştır.

Kesme taştan yapılmış olan hamam soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Soyunmalık kısmı kare planlı olup, üzeri ahşap bir tavanla örtülüdür. Sonraki yıllarda bu bölüm doğuya ve batıya doğru genişletilmiş, ortasına kubbe yanlarına da birer manastır tonozu eklenmiştir. Böylece ılıklık meydana getirilmiş, bunun batısına da helâlar yerleştirilmiştir.

Sıcaklık ılıklığın kuzeyinde dört dayanakla taşınan bir kubbe ile örtülmüş, yanları manastır tonozları, köşeleri de küçük kubbelerle örtülmüştür.

Çukur Hamamı                                 

841 Sokak, No: 3                   

Tel: +90 232 483 58 97

İzmir İkiçeşmelik’teki hamamın yapım tarihini belirten bir kitabesi bulunmamaktadır. Yapı üslubundan XVII.-XVIII. yüzyıllarda yapıldığı sanılmaktadır.

Kesme taş, moloz taş ve tuğladan yapılmış olan hamam soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Soyunmalık kısmı kareye yakın dikdörtgen planlı olup, üzeri ahşap bir kubbe ile örtülmüştür. Ilıklık kare planlı, üzeri de çapraz tonozla örtülüdür. Buradan geçilen sıcaklık ise dikdörtgen planlıdır ve üzeri manastır tonozu ile örtülüdür.

Basmane Hamamı

 Anafartalar Cad. No: 890      

Tel: +90 232 425 50 78

İzmir Basmane semti, Anafartalar Caddesi’nde bulunan bu hamamın yapım tarihini belirten bir bilgiye rastlanmamıştır. Yapı üslubundan XVIII.-XIX. yüzyıllarda yapıldığı sanılmaktadır.

Kesme taş ve tuğladan yapılan hamam soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Soyunmalık bölümü kare planlı olup, üzeri pandantifli bir kubbe ile örtülmüştür. Bunun dışında kalan bölümlerin üzeri tonozla örtülüdür. Ilıklık ayna tonoz örtülü olup, üç bölümden meydana gelmiştir. Sıcaklık bölümü kare planlı olup, üzeri pandantifli bir kubbe ile örtülüdür.

Hamam günümüzde iyi bir durumdadır.

Kıllıoğlu Hacı İbrahim Vakfı Hamamı

İzmir il merkezi, Tilkilik emti, Anafartalar Caddesi, numara 772 adresinde  bulunan bu hamamın kitabesi bulunmadığından ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir.

Klasik Osmanlı mimarisi plan düzeninde olduğu sanılan hamam, moloz taş ve tuğladan yapılmıştır. Soğukluk ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelen hamamın halvet kısmı bulunmamaktadır. Soğukluk bölümü kare planlı olup, üzeri sekizgen kasnaklı bir kubbe ile örtülü idi. Uzun yıllar kendi haline terk edilen bu hamam 1965 yılına kadar kömür deposu olarak kullanılmış, sonra da yıkılmıştır. Hamamdan günümüze ancak ‘sıcaklık’ bölümü ile bazı duvar kalıntıları ulaşmıştır.

Çivici Hamamı

 Kestelli Cad.,No: 93              

 Tel: +90 232 445 12 29

Mail : info@civicihamami.com

Saatleri:  Bayanlar  ( Pazar hariç) 11.00-17.00

                Baylar      07.00-11.00 / 17.00-23.00

16. yy. sonlarında inşa edilen hamamımız, Osmanlı mimarisinin hala korunduğu bir tarihi yapıdır. Yıkanma yeri tek kubbe üzerine, ılıklık ise üç ufak kubbe kullanılarak inşa edilmiştir. En son 1995 yılında Selahattin İşbilir tarafından Hüseyin Esen`e restore ettirilip günümüzdeki haline gelmiştir. İzmir`de en yüksek kubbeye sahip olan hamamdır.

Yeşildirek Hamamı

Konak İlçesi, Güzelyurt Mahallesinde, Anafartalar Caddesi numara 288 adresindeki hamam, XVII . yüzyılda Merzifonlu Kara Mustafa Paşa tarafından yaptırılmıştır. Yapılışından itibaren odun ateşi ile ısıtılan hamam, 1940 yılından itibaren kömür ile ısıtılmaya başlanılınca, ısıtma kanalları bu yüksek ısıya dayanamayıp patlamıştır. Yapı bir zaman hem han hem de depo ve imalathane ya da mağaza olarak kullanılmış olup,1963 yılında yapılan düzenleme ile 46 dükkânlı kapalı çarşıya ( Yeşildirek Çarşısı) dönüştürülür.

Namazgah Hamamı

 816 Sokak, No: 30

 Tel: +90 232 441 07 94

İzmir, Agora yakınındaki Namazgâh mevkiinde bulunan bu hamamın da yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Değişik zamanlarda yapılan onarımlarla özelliğinden büyük ölçüde uzaklaşmıştır.

Kesme taş ve tuğladan yapılmış olan hamam soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiş çifte hamam plan düzenindedir. Her iki bölüm de birbirinin eşidir. Bölümlerin üzerleri kubbe ve tonozlarla örtülmüştür.

Karşıyaka  ( Alibey ) Hamamı

 1671 Sokak, No : 88              

 Tel: +90 232 369 07 70

İzmir Karşıyaka ilçesinde bulunan bu hamamın arazi konumundan ötürü farklı bir plan düzeni vardır. Yapım tarihini belirten bir kitabesi günümüze gelememiştir. Yapı üslubundan XIX. yüzyılın başlarında yapıldığı sanılmaktadır.

Kesme taş, moloz taş ve tuğladan yapılan hamamın arazi konumundan ötürü yamuk bir planı vardır. Soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Soyunmalık yamuk dikdörtgen şeklinde olup, XX. yüzyılda yeniden yapılmıştır. Ilıklık iki bölümden meydana gelmiş, üzeri kubbe ve basık tonozlarla örtülüdür.

Sıcaklık kısmı, ılıklığın doğusunda olup, kare planlı ve üzeri pandantifli bir kubbe ile örtülüdür. Sıcaklığın güney tarafına iki bölüm halinde halvet yerleştirilmiştir. Bunların da üzeri kubbe ile örtülüdür.

Tabaklar Hamamı (Bergama) ..

İzmir ili Bergama ilçesinde Ulu Cami karşısında bulunan bu hamamın kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Karşısında bulunan Ulu Cami’den ve yapı üslubundan hamamın XIV.-XV. yüzyıllarda yapıldığı sanılmaktadır. Hamam 1842 yılındaki sel baskınında hasar görmüş, bundan sonra da kullanılmamıştır.

Klasik Osmanlı mimari plan tipinde yapılmış olup, kaba yontma taş ve tuğladan düzensiz bir duvar işçiliği göstermektedir. Hamam soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Kareye yakın dikdörtgen planlı olan hamamın soğukluk kısmının üzeri tonoz örtülü olup, sıcaklık bölümü kasnaklı bir kubbe ile örtülüdür. Kubbe Türk üçgen ve mukarnasları ile ana duvarlar üzerine oturtulmuştur. Hamam içerisinde XV. yüzyıl bezemelerine benzer süslemelere rastlanmıştır. Hamam günümüzde harap bir durumdadır. 

Küplü Hamam (Bergama)

Bergama ilçesi Rüştiye Mektebi Caddesindedir. Taşhan ve İncirli Mescitle birlikte yapılmıştır. Hamamın soyunma salonundaki havuz üstüne konmuş olan mermer küp yüzünden Küplü Hamam adını almıştır. Hamamın kitabesi yoktur. 830(1427)vakıfnamesinde, Hatip Mahmutpaşa’nın oğlu Hibetullah tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır. 8.5x16.6 ölçüsünde olan hamamın esas kubbesini taşıyan duvarla, moloz taş ve kireç harçla yapılmıştır. Hamama, caddeye bakan büyük kapısından girilmektedir. Kadınlara tahsis edildiği günlerde ise arka sokağa açılan küçük kapısı açık bulundurulmaktadır. Soyunma salonunun üstü ahşaptır. Görülen kemer izleri, burasının kubbe ile örtülü olduğunu anlatmaktadır.

Söylendiğine göre, bu kubbe, yüz yıl önce yıkılmıştır. Mermer plaka döşeli salonun ortasında bir havuz, etrafında soyunma yerleri vardır. Buradan, küçük kapı yanında bulunan ara kapısından soğukluk denilen odaya, oradan da yıkanma yerine geçilmektedir. Yıkanma yerinde bir göbek taşı, üç halvet ve bir sofa ile bir de ayakyolu bulunmaktadır. Göbek taşının üstünde büyük bir kubbe, ötekilerin üzerinde de daha küçük kubbeler vardır. Büyük kubbenin olduğu yerde, dört köşeden 8 köşeye geçmek için köşelerde istalaktitler vücuda getirilmiştir. Mermer döşemenin etrafındaki oluklar suları kanala akıtmaktadır. Kapının karşısına gelen halvet, zengin mermer döşeme taşımaktadır. Dört köşe zeminin ortasındaki yuvarlak, deniz dalgası şeklinde hal köpüğü rengi yekpare somakiden yapılmıştır. Bunun etrafını, yeşil, kırmızı, beyaz somakilerden stilize edilen köşeli vazolarla yapılmış motifler çevrelemiştir.

Hamamı ısıtmak için döşemin altında birçok cehennem yolları yapılmıştır. Buralara külhandan gelen hararet, hamamı ısıtmaktadır. Bu yılların işlemesi için bir cehenneme bacası ve hamamın hava değişimi için de yedi buhar bacası meydana getirilmiştir. Kubbelerde bulunan cam fanuslar hamama loş bir ışık vermektedir.

Bu hamamda bulunan mermer küpün göbeğinde, kabartma bir şerit halinde on beş süvari bir bayram gününü kutlamaktadır. Bu küp ile birlikte Bizans altını dolu olarak bulunan diğer iki küp şimdi İstanbul Ayasofya Müzesinde bulunmaktadır. Hamamın Arapçası olan vakıfnamenin kısaltılmış Türkçesi şöyledir: Bergama’da Ece Mahallesi'nde (Vezirlerden Ece Bey adından )kendi mülkü hamamı, akarsuyu, avlusu, havuzları, kapıları, kilitleri, odaları ve bütün eşyalarıyla vakfetti. Satılmaz, hibe edilmez, rehin bırakılmaz, değiştirilmez, intikal edilmez kıyamete kadar. Eğer bir kimse bunun vakfolunduğunu işiterek değiştirirse, günahı tebliği edenlerin üzerinedir. Bir kimse bunun iptaline çalışır ve harap olmasına sebep olursa Allah’ın meleklerinin ve insanların lanetine uğrasın.

Kaynakça: Bergama Tarihinde Türk İslam Eserleri –Osman Bayatlı (Bergama Belediyesi Kültür Yayınları)

Hacı Hekim Hamamı (Bergama)

Uzun çarşıda Hacı Hekim Camisi’nin karşısındadır. Erkek ve kadınlar için iki bölüme ayrıldığından Çifte hamamlar veya çarşı hamamı denilir. Kapısı üstündeki boşlukta kitabesinin bulunduğu sanılmaktadır. 1336(1918)tarihli berat bu hamamın Hacı Hekim Camisi’ne vakfedildiğini yazmaktadır. Hamam, 22x30 m. ölçüsündedir. Aynı teşkilatı bulunan erkek ve kadınlar bölümünde on ikişerden 24 kubbe vardır.

Cadde boyundaki iki kubbesi büyüktür. 4’ü orta,16’sı küçük kubbe olup, iki de tonoz örtü vardır. Erkekler hamamının kapısı çarşıya açılmıştır. Kanadın istinat ettiği basık kemerin içi Bursa tipi kemerdir. Kapıdan soyunma yerine inilmektedir. Ortada bir havuz, kenarlarda da kafesli soyunma odaları vardır. Burada bulunan büyük kubbeye geçidi temin için köşelerde ¼ küreler teşkil edilmiştir. Hamamın duvarları 1-1,5 m. kalınlığında olup, tuğla arasına yontu taş koyma usulü ile yapılmıştır. Kirpi saçaklarının bir kısmı, cadde boyunca dizilmiş olan dükkânlar tarafından bozulmuştur. Soyunma yerinin son köşesinde bulunan bir kapıdan soğukluğa girilir. Burada büyükçe bir kubbenin etrafında dört küçük kubbe bulunmaktadır. Bunlardan sağdakiler ayakyolu ile temizlik odasıdır. Buradan bir kapı ile yıkanma yerine geçilir. Bu kapı da diğerleri gibi istalaktitlerle süslenmiştir. Yıkanma yerinin ortasında, orta büyüklükte bir kubbe ile örtülü göbek taşı, küçük kubbelerle örtülü iki halvet ve üç yıkanma odası sofa vardır.

Göbek taşı, yarım daire geçmelerle bağlanmış olan göbek taşının ortasındaki 8 köşe bir mermer, her iki mermer arasına konan kırmızı ve siyah somakilerle çerçevelenmiştir. Halvetlerde ikişerden 7 kurna vardır. Her kurnanın üzerindeki tezyinat ayrıdır. Halvetlerden birisinin döşemesi büyük bir zevkle işlenmiştir. Ortada yeşil somaki, etrafında 20cm.mermer bordur, bunun dışında 25 cm.

genişliğinde 6 köşe,3 köşesinde de mermer ve kırmızı somakilerle bir ikinci bordur çevrilmiştir. Bu bordur dışında 40 cm. genişliğinde mermer plaka ile zemin tezyin edilmiştir. Hamamın mermer plaka döşemesinin kenarlarındaki küçük oluklar kullanılmış suları kanala akıtmaktadır. Kubbelerdeki fanus ve cam örtülü yıldız biçimindeki küçük deliklerden hamamın içine ışık sızmaktadır. Hamamın ısıtma tertibatı

Külhana bağlıdır. Külhan hamamın arkasındadır. Burada bulunan kazanın sıcak suyu, yıkanma yerlerine akmaktadır. Soğuk su taksimi de aynıdır. Külhandan gelen alev ve sıcaklığın, mermer döşemenin altındaki 15 kadar cehennem yolunda (Köhnez) dolaşmasıyla hamam ısıtılmaktadır.

Bu yolların muhtelif yerlerinde delikler vardır. Bunlar göbek taşı ve oturaklar gibi yüksekçe olan yerlerin altındadır. Cehennem yolunun işlemesi ve buralara kaçan dumanın dışarı çıkması için de soğukluğun büyük kubbesine bitişik yan duvarının iç kısmında birer baca yapılmıştır. Ayrıca künkten havayı temizlemek için 35 baca vardır. Kadınlar bölümünün kapısı, Kulaksız Cami minaresinin karşısındadır. Merdivenle inilen eski kapısı kapatılmıştır. Burada, bir mermer levha üzerinde (Sure-i İhlas)’ın yarısının çift yazısı vardır. Yeni açılan kapısından içeri girilince merdivenle soyunma yerine inilmektedir. Eskiden büyük kubbesinin etrafında bulunan süslerden bugün hiçbir iz kalmamıştır. Yalnız kubbe intikal şekillerini süsleyen istalaktitler durmaktadır. Hamamın dört tarafını saran dükkânlar kaldırıldığı zaman, Bursa’daki meydaneli hamama benzeyen ve devrinin sanat bakımından tarihi kıymeti haiz bir şaheseri olan bu binayı bütün görkemiyle görmek mümkün olabilecektir.

Kaynakça: Bergama Tarihinde Türk İslam Eserleri –Osman Bayatlı (Bergama Belediyesi Kültür Yayınları)

Aydınoğlu Hamamı (Ödemiş)

İzmir ili Ödemiş ilçesi, Birgi Bucağı’nda bulunan bu hamamın kitabesi günümüze gelememiştir. Bununla beraber Aydınoğlu Mehmet Bey’in h.712 (1312–1313) tarihinde yaptırmış olduğu Birgi Ulu Camisi ile bağlantılı olduğu sanılmaktadır.

Hamam kesme taştan tuğla hatıllı olarak dikdörtgen planlıdır. Soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Bu bölümlerin üzeri pandantifli birer kubbe ile örtülmüştür.

Saadet Hatun Hamamı (Selçuk)

Türk hamamlarının kökeni Roma hamamlarına dayanır. Bu dönemlerde hamamlar yalnızca temizlenme yerleri değil, aynı zamanda masaj ve spor yapılan, sohbet edilen yerlerdi. Roma Devrinde önemli bir yer tutan hamam kültürü Bizans Devri ortalarına dek etkisini sürdürmüş, daha sonra Akdeniz ülkeleri ve Avrupa'da unutulmuş, Türklerle birlikte yeniden ve daha canlı olarak ortaya çıkmıştır. Anadolu'da Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluğu dönemlerinde sanatsal ve işlevsel değerleri yüksek çok sayıda hamam yapılmıştır.

Selçuk İlçesi'nde bilinen 7 eski Türk hamamı vardır. Bu hamamlardan biri de kitabesine göre Saadet Hatun Hamamı olarak adlandırılmaktadır. Saadet Hatun'un kim olduğu kesin bilinmemekle birlikte Aydınoğulları Beyliği soyundan gelen seçkin biri olduğu düşünülmektedir. 16. yüzyıla tarihlenen hamam geleneksel Türk hamamlarının birçok özelliklerini taşır, soğuk, ılık ve sıcak olmak üzere üç bölümlüdür. 1970 yılına dek yıkık durumda olan hamam 1972 yılında Efes Müzesi'nce onarılmıştır. Hamam, yakınındaki Efes Müzesi konferans salonu olarak kullanılan kervansaray ve Ayasuluk Mescidi ile bir külliye oluşturmakta idi.

İsa Bey Hamamı (Selçuk)

İzmir ili Selçuk ilçesinde, Ayasuluk Kalesi ile St. John Kilisesi’nin bulunduğu tepenin yamacında bulunan bu hamam İsa Bey Camisi ile birlikte yapılmıştır. Kitabesi günümüze gelemediğinden, yapım tarihi kesinlik kazanamamakla beraber caminin yapım kitabesine dayanılarak h. 776 (1375) yılında Aydınoğlu İsa Bey tarafından yaptırıldığı sanılmaktadır.

Hamam kesme taş ve tuğladan yapılmış olup, klasik Türk hamamlarının özelliklerini yansıtmaktadır. Soğukluk, ılıklık ve sıcaklıktan meydana gelmiştir. Bütün bu bölümler pandantifli kubbelerle örtülmüş olup, kubbe kasnaklarında stalaktitli bir friz çepeçevre dolaşmaktadır.

Hamam günümüzde iyi bir durumdadır.

Hamam (Selçuk)

İzmir ili Selçuk ilçesinde kalenin batısında, İsa Bey Camisi’nin kuzeyindeki bir arazide bulunan bu hamamın ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Yapı üslubundan Aydınoğulları döneminde, XIII.-XIV. yüzyıllarda yapıldığı sanılmaktadır. Harap bir durumda olmasına rağmen özelliğini koruyan hamamın duvarları kısmen yıkılmış ve çatlamıştır. Üzeri üç kubbe ile örtülü olan hamamın kubbelerinden ikisi tamamen yıkık durumdadır.

Kesme taş ve moloz taştan yapılan hamam 18.00x12.00 m. planlı olup, duvarları düzgün sıralar halinde moloz taş ve tuğlanın alternatifli biçimde örülmesi ile meydana getirilmiştir. Kubbelerinde yalnızca tuğla kullanılmıştır.

Hamamın soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana geldiği anlaşılmaktadır. Doğu yönünden içerisine girilen hamamın soğukluk kısmı 4.60x4.20 m. ölçüsünde dikdörtgen planlıdır. Üzeri pandantifli bir kubbe ile örtülüdür. Sıcaklık kare planlı olup, 4.60x4.60 m. ölçüsündedir. Üzeri pandantifli bir kubbe ile örtülmüştür.

Günümüzde hamam harap bir durumdadır.

Efes Bizans Hamamları (Selçuk)

İzmir ili Selçuk ilçesi, Ephesos antik kentinin kuzey yönündeki meydan ortasında bulunan bu hamam karmaşık bir plan düzeni göstermektedir. Büyük olasılıkla MS. VI. yüzyılda yapılmıştır.

Kesme taş ve mermerden yapılan hamamın batı cephesini boydan boya kaplayan büyük bir salon bulunmaktadır. Bu salonun dinlenme amaçlı yapıldığı sanılmaktadır. Bunun doğu yönünde, cadde üzerinde birbirlerinden ayrı iki yapı daha dikkati çekmektedir. Bunlardan güneydekinin ortasında yarım yuvarlak olan bölümün ne amaçla kullanıldığı bilinmemekle birlikte bir salon görünümündedir. Buradan doğu ve batıya açılan kapılarla da daha küçük salonlara geçilmektedir. Diğer yapı daha karmaşık bir plan düzeni göstermektedir. Bu yapının ortasındaki üzeri tonozla örtülü olduğu sanılan hamamın sıcaklık kısmı ile doğusunda da küçük yıkanma yerleri bulunmaktadır.

Hamamda yapılan kazı çalışmaları sırasında çok sayıda küp ile karşılaşılmıştır.

Efes Liman Hamamları (Selçuk)

İzmir ili Selçuk ilçesi, Ephesos antik kentinde Liman ile Gymnasion arasında Liman Hamamı bulunmaktadır. Hamam MS.II. yüzyılda yapılmış ve İmparator II.Constantinus (337-361) zamanında onarılmıştır.

Ephesos’un en büyük yapılarından biri olan hamam kuzey-güney yönünde, 160x170 m. ölçüsünde ve 28 m. yüksekliğindedir. Roma dönemi hamamlarında olduğu gibi doğusunda yapının bütününü kapsayan uzun bir salona yer verilmiştir. Bunun ortasında frigidarium (sıcaklık), iki yanında da soyunma odaları bulunmaktadır. Frigidariumun ortasında 30 m. uzunluğunda elips şeklinde büyük bir havuz vardır. Bu bölüm duvarlara dayalı olarak 11 m. yüksekliğinde pembe ve gri granit sütunlarla çepeçevre kuşatılmıştır. Sütunların başlıkları mermerden kompozit üsluptadır. Bunlar tuğladan yapılmış tonozlu çatıyı taşımaktadır. Soyunma yerleri büyük blok taşlardan yapılmış olup, oldukça kalın payelerle birbirlerinden ayrılmıştır. Her bölümün içerisine geniş nişler yerleştirilmiştir. Kazılarda rastlanılan heykellerin bu nişlere yerleştirildiği anlaşılmaktadır.

Hamamın sıcaklığı olan calderium frigidariumun batısında geniş ve yüksek bir salon görünümündedir.

Skolastikia Hamamı (Selçuk)

İzmir ili Selçuk ilçesi, Ephesos antik kentinde, Kuretler Caddesi’nin kuzeyinde, Traian Çeşmesi ile Hadrianus Mabedi arasında yer almaktadır. Efes’teki yapıların en büyüklerinden biri olan bu hamam üç katlı olarak yapılmıştır. Skolastikia Hamamı MS. I. yüzyılda yapılmış ve IV. Yüzyılın sonuna kadar çeşitli dönemlerde onarılmıştır.

Roma İmparatorluk döneminde hamamların kendine özgü kuralları vardı. Bunlardan zengin ve yoksul tüm şehir halkı yararlanırdı. Fakirlerden ücret alınmaz, zenginler ise daha çok öğleden sonra hizmetkârları ile birlikte hamamlara gider ve burada uzun süre kalırlardı. Roma hamamlarında önce apoditerium (soyunmalık)denilen bölümde soyunulur, sudotoriumda terlenir, calderiumda da yıkanılırdı. Yıkanmadan sonra da tepidariumda diğer kişilerle sohbet edilir, siyaset yapılırdı. Son olarak da frigidarium denilen soğuk havuza girilirdi.

Skolastikia Hamamı’nın iki ayrı girişi vardır. Bunlardan bir tanesi Kuretler Caddesi’nde, diğeri de doğudaki sokak içerisindendir. Bunlardan her iki kapı da apoditeriuma açılırdı. Son derece büyük ölçüdeki bu salonun içerisinde de nişler bulunuyordu. Bu nişlerden biri içerisinde MS. IV. yüzyılda hamamı son kez onartan Christian Skolastika’nın heykeli bulunmuştur.

Apoditeriumun batısında frigidarium bulunmaktadır. Bunun ortasında elips planlı soğuk su havuzu vardır. Apoditeriumun kuzeyindeki kemerli bir kapıdan hamamın ılıklığı olan tepidariuma geçilmektedir. Bu bölümün duvarlarında ve zemininin altında sıcak hava dolaşımını sağlayan künklere yer verilmiştir. Bu bölümün doğu duvarı kenarında rastlanan renkli küçük mermerlerden mozaik parçası hamamın orijinal tabanının mozaiklerle kaplı olduğuna işaret etmektedir. MS. IV. yüzyılda yapılan onarım sırasında bunun üzerine mermer kaplamalar yerleştirilmiştir. Tepidariumdan küçük ve dar bir kapı ile calderiuma girilir. Günümüze iyi bir durumda gelmiş olan bu bölümün duvarları çeşitli dönemlerde yapılmış mermer ve tuğla levhalarla kaplanmıştır. Ayrıca zemine de pişmiş topraktan sıcak havayı dolaştıran kanallar yapılmıştır. Sıcak havanın sağlandığı külhan (hippocaus) bu bölümün batısında bulunmaktadır.

Hamam (Torbalı) .

İzmir ili Torbalı ilçesinde, Metropolis antik kentinde bulunan bu hamam MS.II. yüzyılda Roma döneminde yapılmıştır.

Aşağı Hamam ve Palaestra : Halk arasında “Han Yıkığı” olarak adlandırılan kalıntılarda yapılan kazılarda, Roma İmparatorluk Dönemi’ne ait, görkemli bir hamam yapısı ortaya çıkarılmıştır. Yapının merkez salonunun kenarlarında özel tasarlanmış basamaklı havuzlar ortaya çıkarılmıştır. Yapının ana mekânlarını çevreleyen koridora ait kalıntılar, doğu ve güney kısımlarda belirlenmiştir. Bu yapı çevresinde 2008 yılından beri sürdürülen araştırma ve kazılarda, hamamın doğusundaki düzlükte kare formlu bir palaestra ortaya çıkarılmıştır. Metropolis’in spor merkezlerinden biri olan palaestranın çevresindeki sütunlu galerileri tabanlarının geometrik mozaik döşemelerle kaplandığı tespit edilmiştir. Roma hamamlarının tipik özelliklerini yansıtan hamam sıcaklık (calderiım), ılıklık (tipidarium) ve soğukluktan (frigidarium) meydana gelmiştir. Hamam döşeme altındaki, bir metre yüksekliğinde olan ısıtma sistemi (hypocaust) ve duvarların içerisine yerleştirilmiş içleri boş tuğlalarla (tabuli) ısıtılmıştır.

Prof.Dr. Recep Meriç 1997 yılında hamamda yaptığı kazılarda Geç Roma Çağına tarihlenen çok sayıda gümüş sikke ortaya çıkarmıştır.

Yukarı Hamam ve Gymnasium

Roma Hamamları, yıkanma işlevinin yanı sıra, günümüzdeki spor merkezleri gibi etkileşim alanlarıydı. Metropolis Roma Hamamı’nda sıcaklık, döşeme altında bulunan bir metre yüksekliğindeki zemin altı ısıtma sistemiyle ve duvarlara yerleştirilen içi boş tuğlalarla sağlanmaktaydı. Gençlerin eğitim gördüğü derslikleri ve spor yaptıkları avluları kapsayan Gymnasium’un ise üç tarafı mermer oturma banklarıyla çevriliydi. Bu yapıda 1997 yılında başlayan kazı ve restorasyon çalışmaları 1999 yılında tamamlanmıştır.

 Kaynak :http://www.metropoliskazilari.com

Hekim Hamamı (Tire)

İzmir Tire ilçesi Dere Mahallesi Hekim Sokak’ta yer alan hamamın. 9 hücreli hamamın üç bölümü yıkılmış, altı bölümü ise ayakta kalmıştır.

Hamamın kitabesi günümüze gelemediği gibi kaynaklarda da onunla ilgili yeterli bilgiye rastlanmamıştır. Günümüzde oldukça harap durumda olan hamamın mimari yapısından XIII. yüzyılın sonunda Aydınoğulları döneminde yapıldığı sanılmaktadır.

Moloz taş ve tuğladan yapılmış olan hamam dikdörtgen planlıdır. Soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelen hamamın soğukluk kısmı kare planlı olup, üzeri kubbe ile örtülüdür. Ilıklık tonoz örtülü ve dikdörtgen şekildedir. Sıcaklık kare planlıdır. Üzeri soğuklukta olduğu gibi yüksek yuvarlak kasnaklı, tuğla kubbe ile örtülüdür.

1947 yılına kadar çalışan hamam, yol çalışmaları nedeniyle bir kısım hücrelerini yitirmiştir.

Hamamın ışıklık düzeni oldukça zengindir. Kubbeye geçiş, tromplarla sağlanmıştır. Hamamın hem erkekler hem kadınlar bölümü girişi aynı cephedendir.

Hamamın 1857 yılında mütevellileri Hacı Reşit Efendinin çocukları tarafından, Hacı Halil Bey’e satılmıştır

Yalınayak Hamamı (Tire)

İzmir ili Tire ilçesinde bulunan bu hamam, Yalınayak Cami ile birlikte Hasan Çavuş isimli bir kişi tarafından yaptırılmıştır. Kitabesi bulunmadığından yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Bununla beraber yapı üslubundan ve vakfiyesinden XVI. yüzyılın ortalarında yapıldığı sanılmaktadır.

Kesme taş, moloz taş ve tuğladan, dikdörtgen planlı olarak yapılmış olan hamam soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Bölümlerin üzeri pandantifli kubbelerle örtülmüştür.

FAALİYETTEKİ HAMAMLAR