DÖNERTAŞ SEBİLİ

İzmir Anafartalar Caddesi ile 945.Sokak’ın kesiştiği köşede bulunan bu çeşme ve sebil Osmanzade Seyit İbrahim Rahmi Efendi tarafından 1814 yılında yaptırılmıştır. İzmir’in en bakımlı çeşmelerinden olan bu çeşmenin köşesindeki sütunun dönmesinden ötürü de Dönertaş olarak isimlendirilmiştir.

Çeşme ve sebil dikdörtgen planlı olup, kesme taştan yapılmış, üzeri kubbe ve alaturka kiremitle örtülmüştür. Sebile 945.Sokak’taki bir kapıdan girilmekte ve her iki yönde de birer sebil penceresi bulunmaktadır. Sebilin iki penceresi arasında, köşesinde bezemeli başlıklar ve yuvarlak bir mermer sütun bulunmaktadır. Tümüyle mermer kaplı olan cephe bitkisel motiflerle, yazı frizleri bezenmiştir.

TİRE - HAFSA HATUN ÇEŞMESİ

İzmir’in Tire ilçesinde bulunan Hafsa Hatun Çeşmesi’nin yapım tarihini belirten bir kaynağa rastlanmamıştır. Ancak halk arasındaki söylentiye göre Hafsa Hatun tarafından yaptırılmıştır. Yapı üslubundan XVII. yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.

Çeşme moloz taş ve tuğlaların alternatifli olarak dizilmesinden meydana getirilmiştir. Tek cepheli dikdörtgen planlı çeşmenin önünde yuvarlak bir kemerin içerisine ayna taşı yerleştirilmiştir. Kemerin üst noktası uzatılarak sivri bir kemer şekline dönüştürülmüş ve üstü kırma bir çatı ile örtülmüştür. Çeşmenin yalak taşı Helenistik döneme ait bir lahittir. Günümüzde kullanılmamaktadır.

Tire ilçesinde bu çeşme dışında XVII.-XVIII. yüzyıllara tarihlendirilen çeşmeler bulunmaktadır. Bu çeşmelerin bazılarının kitabeleri bulunmadığından kimin tarafından ve ne zaman yapıldıkları konusunda yeterli bilgi bulunmamaktadır.

URLA - ŞADIRVAN

İzmir’in Urla ilçesi Yenice Mahallesi, Kapan Sokak’ta bulunan Hacı Turan (Kapan) Camisi’nin önündeki meydanda bulunan bu şadırvan Ahmet Bey isimli bir kişi tarafından 1818 yılında yaptırılmıştır.

 XIX. yüzyıl üslubundaki şadırvan sekiz sütunu birbirine bağlayan kemerleri ile Bursa kemerlerine benzemektedir. Şadırvanın üzeri ahşap bir çatı ile örtülüdür. Şadırvanın ahşap tavanının içerisinde XIX. yüzyıl sivil mimarisinde sık sık rastlanan resimlere yer verilmiştir. Burada XIX. yüzyıl Urla’sına ait çeşitli görünümler bulunmaktadır.

URLA - MERMERLİ ÇEŞME

Eser, Urla ilçe merkezinde Mustafa Kemal Caddesi’ndedir. Halk arasında Mermer Çeşme ya da Çarşı Çeşmesi isimleriyle de tanınmaktadır. Düzgün şekillendirilmiş mermer bloklardan inşa edilmiştir. Dikdörtgen şekilli yerden yaklaşık on beş yirmi santim yukarıda bir temel üzerindeki eserin; aşağıdan yukarıya doğru piramidal bir kaidesi vardır. Bu kaide üzerinde dikdörtgen şekilli mermer bloklarla ikinci bir kaide inşa edilmiştir. Bu ikinci kaidenin üzerinde ise yine dikdörtgen şekilli bir mermer blok uzatılarak adeta bir dikili taş ile çeşme yapısı taçlandırılmıştır. Günümüzde bu blok üzerinde sonradan bir bayrak direği dikilerek bir Türk bayrağı çekilmiştir.

Konik piramidal kaide ile dikili taş arasında kalan bölüm eserin çeşme işlevli bölümüdür. Üst kısımda yer alan dikili taş ise eserin Kurtuluş Savaşı anısına dikilmiş bölümüdür. Dört cepheli şekilde tasarlanmış çeşmenin her cephesi üzerinde birer musluk vardır. Bu muslukların önünde birer mermer kurna yer almaktadır. Muslukların ayna taşları yine yekpare mermer bloklardan işlenmiş ve üst kesimleri yuvarlak kemerli bir formda şekillendirilmiştir. Bu ayna taşlarının her iki yanına da birer dikdörtgen şekilli mermer blok konulmuştur.