UNESCO Dünya Mirası Listesinde Efes’in bileşenlerinden biri olarak bulunan Ayasuluk Tepesi ve St. Jean Anıtı Kazısı 2020 yılından bu yana Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç.Dr.Sinan MİMAROĞLU başkanlığında sürdürülmektedir.

Alandaki ilk kazılar 1921 yılında, İzmir’in işgali sırasında Atina Arkeoloji Müzesi adına G.A. Sotiriou ile başlamış, 1926-30 yılları arasında ise Avusturya Bilimler Akademisi tarafından sürdürülmüştür.  Uzun süre sonra, 1960 yılında ise alanda Efes Müzesi Kazıları başlamıştır. Kazı çalışmaları 2007-2019 yıllarında Pamukkale Üniversitesi’nden Dr. Mustafa Büyükkolancı başkanlığında gerçekleşmiştir.

Efes antik kentinin ilk kuruluş alanlarından biri olan tepe, Hitit İmparatorluk Döneminde Batı Anadolu merkezli Arzawa-Mira Krallığı’na Apasas adıyla başkentlik yapmıştır. Lydia Kralı Kroisos’un etkisi ile bugün bulunduğu alana taşınan Ephesos kenti’nde yönetim merkezi, M.S. 7.yüzyılda Efes Limanı’nın dolması ve denizden gelen Arap saldırıları ile yeniden Ayasuluk Tepesi’ne taşınmıştır. Geç Antik Çağ’da hristiyan inancının yayılması ile birlikte tepe dini açıdan da önem kazanmıştır. Hristiyan inanışına göre Hz.İsa’nın havarilerinden Aziz Yuhanna, öldükten sonra incili yazdığına inanılan Ayasuluk Tepesi’ne gömülmüş ve bu alanda zamanla azizin mezarını merkez alan bir kilise inşa edilmiştir. Justinian Öncesi Döneme ait olan bu kilisenin ne zaman inşa edilidiği bugün hala tartışılsa da, alanda mevcut kilise M.S. 6.yüzyılda, I.Iustinianus Dönemi’nde bizzat imparatorun baniliğinde yapılmıştır. Kilise, vaftizhane, skeuphylakion, şapel gibi çeşitli mekanlardan oluşan yapı kompleksi Tüm Bizans Dönemi boyunca kutsal bir ziyaret mekanı ve bir hac kilisesi olarak kutsiyetini korumuştur. M.S. 1304’te Aydınoğullarının eline geçen alanda, kilise kısa bir süre için camiye çevrilmiş, Beylikler Dönemi yapıları ise kale içinde yoğunlaşmış olup, buraya Kale Mescidi, Bey Konağı, Hamam ve sarnıçlar ilave edilmiştir.