Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy,

Türk turizminin geleceğine yön verecek

Çeşme Projesi’ni anlattı

T.C. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Türk turizminin geleceğine yön verecek Çeşme Projesi’nin, tüm paydaşlarından alınan geri bildirimler çerçevesinde yapılan düzenlemelerle ortaya çıkan son şeklini anlattı. İzmir Ticaret Odası’nda (İZTO) gerçekleştirilen bilgilendirme toplantısına; İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, Çeşme Belediye Başkanı Ekrem Oran, İzmir Ticaret Odası Başkanı Mahmut Özgener, bölgenin önde gelen sivil toplum kuruluşlarının yetkilileri ve iş insanları katıldı.  Çeşme Projesi’nin bir yerel kalkınma ve yaşamdaşlık projesi olduğuna dikkat çeken Bakan Ersoy, “Çeşme, İzmir ve Ege Bölgesi'nin, tüm paydaşlarıyla birlikte sürdürülebilir anlamda kalkınması adına tasarladığımız bu proje; tema odaklı köyleriyle, üniversiteleriyle, spor tesisleriyle, kültür ve sanat etkinliklerine ev sahipliği yapacak alanlarıyla, Çeşme’nin markalaşmasına katkı sunacak. Bütün bunlar hayata geçirilirken, bölgenin mevcut dokusu ve biyoçeşitliliği korunacak. Hatta daha da önemlisi, yıllar içinde kaybedilmiş ürün deseninin yeniden canlandırılması sağlanacak” dedi.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, İzmir Ticaret Odası’nda (İZTO) gerçekleştirilen bilgilendirme toplantısında; kısaca “Çeşme Projesi” olarak bilinen Ege Turizm Merkezi Çeşme Etabı için hazırlanan detaylı planları paylaştı. Fizibilite çalışmaları, 2019’un ilk çeyreğinde gerçekleştirilen ve Eylül 2020’de planlama süreci başlayan projeyle ilgili olarak Stratejik Çevresel Değerlendirme (SÇD) Raporu, 17 Kasım 2021 tarihinde ilgili tüm paydaşlara sunulmuştu. Toplantıda, SÇD Raporu’nun inceleme süreci sonrasında; İzmir Büyükşehir Belediyesi, Çeşme Belediyesi ve İzmir Ticaret Odasıbaşta olmak üzere tüm paydaşların yaptığı değerlendirmeler ve öneriler doğrultusunda projeye verilen son şekli anlatıldı. Bilgilendirme toplantısına; İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer,Çeşme Belediye Başkanı Ekrem Oran, İzmir Ticaret Odası Başkanı Mahmut Özgener, bölgenin önde gelen sivil toplum kuruluşlarının yetkilileri ve iş insanları katıldı. Çeşme Projesi’ni anlatan film gösteriminin ardından Bakan Ersoy, katılımcıların sorularını yanıtladı.   

Sürdürülebilirlik odaklı yaklaşımıyla Çeşme Projesi’nin, Türk turizminin geleceğine yön vereceğini vurgulayan Bakan Ersoy; “Bu, bölgenin kültürüne ve tarihine sahip çıkılan, Çeşme'yi ve Ege’yi yerelden kalkındıracak büyük bir vizyon projesi olacak. Farklı ölçek ve konseptte turizm tesislerinin, butik otellerin, üniversitelerin, kültür sanat faaliyetleri için etkinlik mekanlarının bulunduğu Çeşme Projesi’nin kalbinde Atatürk’ün 1937 yılında tasarlamış olduğu İdeal Cumhuriyet Köyü yer alacak.  Cumhuriyet Köyü ayrıca, Anadolu topraklarının sahip olduğu hoşgörü anlayışıyla semavi dinleri kucaklayan Dinler Bahçesi’ne de ev sahipliği yapacak. Bu bahçenin, Mevlana’nın İslam felsefesini, Yunus’un yürekten gelen sözleriyle dünyaya anlatmasını amaçlıyoruz. Bunların yanı sıra uluslararası turnuvaların ve fuarların gerçekleştirileceği spor ve fuar alanları, gastronomi, sağlık, ekoloji gibi farklı temalara odaklanan köyler ve Ege’ye has ürünlerin yetiştiği bahçeler de olacak. Proje kapsamında 27,5 km'lik sahil şeridinin ve 4,3 hektarlık orman alanının yanı sıra proje alanının yüzde 42’si de olduğu gibi doğal haliyle korunacak. Çeşme Projesi kapsamında yapılacak bina ve yapıların oturduğu taban alanı, yani projenin yapı ayak izi sadece yüzde 1,2 ile sınırlı kalacak” dedi.

Çeşme Projesi’nin sürdürülebilirlik odaklı yaklaşımının ortaya çıkması ve tüm planlama süreçlerine yansıması için Türkiye’nin en önemli üniversitelerinden bilim insanları, botanik uzmanları, zoolog, ekolog, jeologlar ile çalışıldı. Projenin hazırlık sürecinde 7 üniversitenin hazırladığı raporlardan yararlanıldı ve 15 üniversiteden 40 akademisyenin katkıları alındı. Proje çalışmalarına altlık teşkil etmek üzere, yapılması planlanan tesislerin İzmir-Çeşme Otoyolu (O-32) ve İzmir-Çeşme Devlet Yolu (D300) üzerindeki olası etkilerinin değerlendirilmesi konusunda detaylı bilimsel ve teknik görüşleri içeren 3 ayrı ulaşım etüt raporu; Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) ve Mersin Üniversitesi (MEÜ) Şehir ve Bölge Planlama ile İnşaat Mühendisliği Bölümleri tarafından oluşturuldu. Proje, dünya çapında tecrübe ve prestij sahibi danışmanlık firmaları, kamu kurum ve kuruluşları, ülke ve bölge STK’larının yanı sıra bölgede yaşayan yerel halkın da görüşleri alınarak hazırlandı. Projenin tasarımında; 12 ulaşım uzmanı, 18 şehir plancısı, 5 kentsel tasarımcı, 3 coğrafi bilgi sistemi uzmanı, 8 sürdürebilirlik uzmanı, 30 mimar ve 9 peyzaj mimarı görev aldı.

Proje, Çeşme’nin markalaşmasına katkı sunacak

Çeşme Projesi’nin bir yerel kalkınma ve yaşamdaşlık projesi olduğuna dikkat çeken Bakan Ersoy, sözlerine şöyle devam etti: “Çeşme, İzmir ve Ege Bölgesi'nin, tüm paydaşlarıyla birlikte sürdürülebilir anlamda kalkınması adına tasarladığımız bu proje; tema odaklı köyleriyle, üniversiteleriyle, spor tesisleriyle, kültür ve sanat etkinliklerine ev sahipliği yapacak alanlarıyla, Çeşme’nin markalaşmasına katkı sunacak. Bütün bunlar hayata geçirilirken, bölgenin mevcut dokusu ve biyoçeşitliliği korunacak. Hatta daha da önemlisi, yıllar içinde kaybedilmiş ürün deseninin yeniden canlandırılması sağlanacak. Bunun için projenin tasarım aşamasında, uzmanlar denetiminde son teknoloji ürünü multispektral kameralar ve fotokapanlar ile aralarında endemik türlerin de bulunduğu bitki örtüsünü ve bölgenin yaban hayatını tüm zenginliğiyle inceledik. Var olan çeşitliliği korumak ve geliştirmek amacıyla kapsamlı akademik çalışmaları başlattık. Projenin öncelikli ve vazgeçilmez şartı olarak belirlenen biyoçeşitlilik kontrolünün denetiminin sağlanması için bir ‘Yaşam Laboratuvarı’ kuracağız ve bu yapı içerisinde gönüllü yeşil yakalılar görev alacak.”

Tema odaklı köyler Çeşme Projesi’nin farklı renklerini oluşturacak

Toplantıda, Çeşme Projesi’nde yer alan tema odaklı köyler hakkında da bilgi verildi. Paylaşılan bilgilere göre; bu köylerden biri olan Gastronomi Köyü’nün merkezinde bir gastronomi üniversitesi bulunacak. Bu üniversitede, akademisyenlerin yanı sıra işletmeler ve alaylı aşçılar, bölgenin mutfak kültürü üzerine araştırmalar yapabilecek ve eğitimlere katılabilecek. Bu üniversite, Ege mutfak kültürünü dünya gastronomisinin gündemine taşıyacak. Sağlıklı ve İyi Yaşam Köyü, büyük şehir yaşamından uzaklaşıp ruhunu dinlendirmek isteyenleri Ege’ye özgü şifa ve sağlık ritüelleri ile ağırlayacak. Rüzgâr Köyü de el değmemiş doğasını ve alanın kimliğini oluşturan sörf kültürünü yerinde koruyarak dünya sörfçülerinin vazgeçilmez destinasyonu olacak. Köyün de içinde bulunduğu Batı sahil şeridi boyunca hiçbir yapılaşma olmayacak. Böylece kıyının doğal peyzajı ve silueti korunacak.

Sanat Köyü, bugüne kadar Türkiye sınırları içinde hayata geçirilen en kapsamlı, sosyal ve üretken sanat yerleşkelerinden biri olacak. Sanat Köyü, dünya çapında kültür sanat etkinliklerine ev sahipliği yapacak olan bir sahne sanatları ve kongre merkezinin yanı sıra geleceğin sanatçılarını yetiştirecek bir Mimarlık ve Güzel Sanatlar Üniversitesi'ne, içindeki dev kütüphane ile birlikte Ege'nin en büyük müzesine de sahip olacak. Yerli ve yabancı sanatçıların konaklayacağı, sanat galerilerinde bir araya geleceği köyün üst yolunda bir de LAND ART Park ve film platosu yer alacak. 200 dönüm üzerine kurulacak bu film platosuyla Çeşme, dünya ve Türkiye sinema sektörüne, üretimden tanıtım ve dağıtıma kadar her alanda hizmet edecek. Sanat Köyü’nün Mersin Limanı ile buluştuğu yamaç ise orijinallerinden ilham alınarak inşa edilecek olan Ege ve Akdeniz’in simgesi bir amfi tiyatroya ev sahipliği yapacak.

Dünyada bir ilk: Hayvan Köyü

Hayvan Köyü, dünyada bir ilk ve örnek olacak. Hayvan sahipleri seyahat etmek istediklerinde can dostlarını güvenle bu köyde bırakabilecek. Tüm evcil hayvanların özgürce yaşayabileceği bu köyde bir hayvan hastanesi bulunacak. Bu hastane, veterinerleri ve ambulansıyla bölgedeki tüm hayvanlara sağlık konusunda hizmet verecek.

Çeşme Projesi’nin Öne Çıkan Diğer Özellikleri:

• Çeşme Yarımadası’nın en değerli kaynaklarından biri olan suyu korumak için projenin danışman firmaları arasında yer alan İspanya’nın Eptisa firması ile bilimsel bir çalışma yürütüldü. 
• DSİ, İZSU ve ilgili üniversitelerin katılımı ile 15 Haziran 2020 tarihinde gerçekleştirilen Su Yönetimi Toplantısı’nda; Hidroteknoloji konusunda uzman bir ekibe “Ters Ozmoz Yöntemiyle Deniz Suyundan İçme-Kullanma Suyu Temini Fizibilite Raporu” hazırlattırıldı.
• Deniz suyundan su elde edilmesi sonucunda ortaya çıkan konsantre tuzlu suyun bertaraf edilmesinde derin deşarj yönteminin uygulanmasına karar verildi.
• Projenin tüm su ihtiyacı, ters ozmoz sistemleri kullanılarak arıtılan deniz suyuyla karşılanacak.
• Proje kapsamında kurulacak Tarım Kooperatifi ve Ege Otları Tohum Bankası ile bu toprakların binlerce yıllık tarım kültürü ve Peyzaj Bankası ile de endemik türlerin yarattığı eşsiz biyoçeşitlilik korunarak geleceğe miras olarak bırakılacak.
• Planlanan kompost alanı ile bir yandan projenin yaşam sürecindeki karbon ayak izi düşürülürken diğer yandan bütün tarım alanlarının verimliliği yükseltilecek.
• Elektrikli araç kullanımı, akıllı ulaşım sistemleri ve su kullanımının takibine ilişkin scada sistemlerinin hayata geçirilmesi için Aselsan’ın uzmanlığı ile sürdürülebilir kent yaşamı için akıllı şehir altyapısı kurgulandı. Bölge, tüm altyapısı bütüncül bir şekilde önceden hazırlanmış örnek bir akıllı sistemle yönetilecek.  
• Proje kapsamında kurulacak üç üniversiteden biri, Z jenerasyonunun yaşam öncelikleri arasında yer alan, günümüzün ve geleceğin en önemli konularından biri olan sürdürülebilirliği odağına alacak.
• Proje kapsamında kurulacak Green School ise orta öğrenim seviyesindeki bölge çocuklarının, doğayı ve ekosistemi daha bilinçli bir şekilde sahiplenmelerini, daha bilimsel ve sonuç odaklı aksiyon alabilmelerini sağlayacak bir eğitim sunacak.
• Çeşme Projesi kapsamında, Ege’nin ve Çeşme’nin en önemli tarım ürünlerine sahip çıkılacak. Bölge tarımı için tasarlanmış özel alanlarda, şevketibostan, Çeşme kekiği, Çeşme kavunu, anason gibi yarımadanın meşhur tarım ürünleri yetiştirilecek.
• Proje kapsamında oluşturulacak limon bahçeleri ve kurulacak üretim tesisi ile Çeşme’nin efsanevi limonuna yeni bir gelecek yazılacak. Rumlardan kalma antik üzüm bağları onarılacak.